تظاهرات - دمونستراسیون (Demonstration)

در سیاست به تظاهرات سیاسی واجتماعی میدگویند . هدف از تظاهرات بروز عقاید و آرمانها و هدفهای سیاسی خود است ، با این قصد و امید که در شکل گیری عقاید و اراده دیگران مؤثر واقع شده و در نهایت نیل به هدفهای معین را میسر سازد . دربیشترکشورهای دموکراتیک حق تظاهرات جزوحقوق اصلی است ودرشمار حقوق مربوط به آزادی عقیده وبیان محسوب میگردد. به ویژه حق تشکیل اجتماعات یکی از اشکال بنیادی رفتاراجتماعی و سیاسی انسانهارا درجامعه تشکیل می دهد . ازمدتها پیش حق تشکیل آزادانه اجتماعات نشانه ای از استقلال ، بلوغ سیاسی و آزادی وخود مختاری افراد شهروندان محسوب شده است . بنابر این این حق ، شالودۀ هر گونه سازمان و تشکیلات و شیوه زندگانی دموکراتیک بشمار می آید .

لذا در بسیاری از کشورهای دموکراتیک برای جلودگیری از تمرکز انحصاری حیات سیاسی مردمان در دست احزاب سیاسی، به همگان این حق داده شده است که در زیر آسمان یادر زیر سقف تظاهرات به راه اندازند و عقاید خود را ولومتعلق به اقلیتی کوچک باشد به گوش دیگران برسانند .

جنبش طرفداران حقوق شهروندان در ایالات متحده آمریکا ، جنبش برون پارلمانی جوانان در آلمان فدرال و انقلاب فرهنگی در چین نمونه هایی از این تظاهرات مؤثرخیابانی بوده اند.

تا ابنجا از یکی از وبلاگ ها بود حالا به سایت اینده میریم

معنای تظاهرات چیست؟

چرا در رفتارهای سیاسی تظاهرات گنجانده شده است؟ چرا افراد همانند رای گیری نظر خود را جداگانه و پنهانی ابراز نمی کنند؟ چه ویژگی خاصی در تظاهرات وجود دارد که علی رغم وجود مکانیزم رای گیری باز هم از آن به کرات استفاده می شود؟ چند نکته اساسی در پدیده تظاهرات وجود دارد. نخست آنکه در تظاهرات افراد با پوست و گوشتشان حاضر می شوند و دیدگاه ها همراه با حاملین آن دیده می شوند. بر خلاف تظاهرات، در انتخابات با نوشته شدن یک نظر فاصله ای میان یک عقیده و حامل آن بوجود می آید. حضور فیزیکی افراد برای اظهار و دفاع از یک فکر معنایی بیش از انتقال تعداد افراد معتقد به یک ایده وجود دارد. ملموس شدن تعداد افراد معتقد به یک دیدگاه اثر روانی بیشتری از صرف گفتن آمار معتقدین به آن دارد. این جمله استالین بسیار درس آموز است که "شنیدن خبر مرگ یک میلیون سرباز یک خبر ساده است اما دیدن مرگ یک سرباز یک تراژدی و فاجعه به شمار می آید". اثر روانی حضور صدهزار نفر از حامیان یک فکر به مراتب قویتر از ارائه آمار 100 هزارنفری معتقدین به یک دیدگاه است. به همین دلیل تظاهرات کارکرد مهمی در قدرت نمایی دارد در حالیکه آمار فاقد این امکان است.
نکته دیگری که در تظاهرات وجود دارد، افزایش اعتقاد افراد به افکارشان است. در روانشناسی ثابت شده که وقتی فردی هزینه ای بابت یک ایده بپردازد، برای فرار از گرفتار آمدن در دام تعارض و تناقض، بیش از گذشته به آن فکر ملتزم و متعهد می شود. حضور در تظاهرات مستلزم پذیرش سختی حرکت از خانه به محل تجمع است. هرچه سختی بیشتری برای انجام اینکار تحمل شود، تعهد بیشتری به آن فکر و عقیده ای که برایش تظاهرات انجام می شود، ایجاد خواهد شد. نکته دیگر اثر هم افزایی ناشی از شرکت در تظاهرات است. در یک جامعه بزرگ هیچ کس نمی تواند با همه بخش های جامعه تماس داشته باشد. لذا شاخص مهمی برای سنجش این فکر که چند درصد جامعه با دیدگاه من موافق یا مخالف هستند وجود ندارد. اگر رسانه های آزاد، متکثر و خصوصی وجود داشته باشد شاید تیراژ این رسانه ها شاخصی از میزان افراد همفکر باشد اما در نبود چنین فضای رسانه ای این امکان منتفی می شود. هر کس اگرچه سعی می کند از خلال تماس های شخصی خود به این واقعیت پی ببرد، اما میداند که چنین نتیجه گیریهایی شدیدا در معرض سوگیری قرار دارد و قابل اطمینان نیست. حضور در جمع همفکران به شخص این قوت قلب را می دهد که افراد کثیری همانند او وجود دارند و همانند او فکر می کنند و به همان نتیجه ای می رسند که او می رسد. شاید توجه به این واقعیت که همجنس بازان در جوامع غربی اصرار دارند تا تظاهرات برگزار کنند ناشی از همین نکته باشد. در حالیکه همجنس گرایی رفتاری مذموم تلقی می شود و همجنس گرایان به دلیل این تمایل معمولا مورد تحقیر هستند و بسیاری از آنها ناچار به کتمان این تمایل می شوند، برگزاری تظاهرات برای آنها جسارت ناشی از این تمایل را به ارمغان می آورد. به همین دلیل معمولا نام چنین تظاهراتی را غرور و افتخار می نامند. مشابه همین مسئله نیز در عرصه سیاست وجود دارد. حامیان یک فکر یا عقیده سیاسی وقتی به هم می رسند از دیدن هم اطمینان به نفس پیدا می کنند که در جامعه تنها نیستند و افراد زیادی همفکر برای آنها وجود دارد. لذا نه تنها از تفکر خود شرمنده نخواهند بود بلکه می توانند به گرایش سیاسی خود ببالند. تظاهرات نه تنها چنین کارکردهایی برای معتقدین دارد برای افراد ناظر مردد نیز مفید است چرا که چتر حمایتی لازم برای پیوستن را فراهم می کند.
حال با توجه به نکات گفته شده می توان به تظاهرات سیاسی در ایران پرداخت. در دوران بعد از انقلاب تنها یک گرایش سیاسی حق برگزاری تظاهرات داشته است و دیگر تفکرات محروم از این امکان بوده اند. شاید یکی از نقاط ضعف اصلاح طلبان این بود که با وجود برتری کمی مکانیزمی برای برگزاری تظاهراتها و تجمع های صلح آمیز نداشتند در حالیکه اقلیت مخالف دائما از این امکان استفاده میکردند. به عبارت دیگر قدرت کمی اصلاح طلبان در یک آمار ساده 20 میلیون خلاصه می شد که اثر روانی نداشت اما تجمع 1 میلیونی آنها می توانست قدرت بیشتری از آمار 20 میلیونی داشته باشد. در شرایطی که مخالفین نظم موجود امکان تجمع نداشته باشند، دائما در ورطه یاس و ناامیدی از همراهی جامعه قرار دارند. لذا تغییر وضع موجود بدون برگزاری هر گونه تظاهراتی ممتنع است.
در جامعه ایران که رشد جمعیت شدید است، به صورت طبیعی هر تجمع 500 هزار نفری نیز تجلی خیره کننده ای خواهد داشت. این مسئله خود به مانع مهمی برای درک واقعیت مسئولین وقت تبدیل شده است. حکمرانان بی توجه به این واقعیت که جمعیت ایران نسبت به اوایل انقلاب دوبرابر شده، ثبات جمعیت شرکت کنندگان را دال بر پای ورزی مردم و ثبات تعداد حامیان خود می دانند و گاه خود مسحور تجلی تعداد حضور چند صد هزار نفری می شوند. تخمین های سردستی از تعداد شرکت کنندگان ( طول مسیر* عرض خیابان* چگالی حضور مردم) و مقایسه آن با جمعیت هر شهر به درستی نشان میدهد که تظاهرات های ظاهرا بزرگ بازهم نماینده کل جامعه نیست کمااینکه صندوق های رای مملو از جمعیت در انتخابات شورای شهر تهران نهایتا آماری حدود 1 میلیون را نتیجه داد که کاملا خلاف انتظار بود. نکته دیگر این است که تفکرات اقلیت در جامعه نیاز روانی بیشتری به شرکت در تظاهرات دارند. دریافت سیگنالهای منفی از فضای جامعه در زندگی روزمره، نیاز آنها به تایید اجتماعی را بیشتر می کند و شرکت در تظاهرات برآورنده این نیاز است. لذا اگر حاملین تفکر اقلیت با تعصب و حمیت در تظاهرات شرکت می کنند، این امر می تواند دلالت بر خلا تایید اجتماعی باشد که قرار است از این طریق برآورده شود.

مایلم این نکته را هم من اضافه نمایم که شاید کثیری از مردم که از ابراز وجود و اعلام نظراتشان بصورت سیستماتیک و برنامه ریزی شده _ آنطور که اقلیت صاحب اختیار می توانند _ محرومند مجبور می شوند برای ارضای نیارهای یاد شده از هر بهانه دیگری استفاده کنند و تظاهرات غیر رسمی براه بیندازند (مثل مراسم چهار شنبه سوری). و البته طبیعی است که صاحب اختیاران ضمن اینکه نمی توانند مانع برگزاری این گونه اجتماعات بشوند ( چون کسی صراحتا اعلام نظری نمی کند شدت برخوردها کنترل شده است) فقط درباره مضرات و خطرات آن حرف می زنند بدون اینکه امکان برگزاری بدون خطر آن را فراهم کنند چون در این صورت بر اجتماع و حضور آنان حداقل ذره ای صحه خواهند گذاشت. بنظرم این سخن تا حد زیادی درست است که افراد شرکت کننده در تظاهرات رسمی در تظاهرات غیر رسمی شرکت نمی کنند و برعکس.

این را هم در یکی وبلاگ ها دیدم جالب بود

Smart mob یا تظاهرات برق آسا چیست ؟

با پیشرفت وسایل ارتباط جمعی همانند تلفن،‌ اینترنت،‌ موبایل و غیره، شیوه های گردهمائی های اعتراض آمیز هم با استفاده از این امکانات خاصیت دینامیک تری به خود میگیرند.

Smart mob که شاید به اجتماع هوشمند بتوان تعبیرش کرد به گردهمایی به ظاهر خودجوش عده ای که شناخت قبلی از هم ندارند و به حزب یا دار و دسته خاصی وابسته نیستند گفته می شودکه با استفاده از وسائل ارتباط جمعی به ناگاه و سر ساعت و دقیقه معینی در محلی جمع شده و با یک حرکت هماهنگ و مشترک اعتراض خود را نسبت به مسائل اجتماعی به نمایش می گذارند. از خصوصیات بارز این نوع گرد همایی زمان بسیار کوتاه این نوع تظاهرات است که معمولا کمتر از چند دقیقه طول می کشند و پس از آن شرکت کنندگان به همان سرعت از هم جدا شده و به راه خود ادامه می دهند.

با پیشرفت تکنیک های روابط عمومی این زمان کافی است تا عکس و ویدئو های لازم تهیه شده و توسط رسانه های عمومی به اقصی نقاط دنیا پخش شوند. این پدیده اولین بار توسط هوارد رَینگولد (Howard Rheingold) دانشمند و روان شناس علوم اجتـماعی و نویـسنده سـرشـناس و معـروف آمـریـکایی در کـتـاب «اجتـمـاع هـوشـمند: انـقلاب اجـتـمـاعی بـعـدی» (Smart Mobs: The Next Social Revolution) به بحث کشیده شد.

اولین بار اجتماعات هوشمند در سال ۲۰۰۱ در مانیل پایتخت فیلیپین در اعتراض به فساد اقتصادی رئیس جمهور وقت یوزف استرادا (Joseph Estrada) صورت گرفت که به سقوط او انجامید. به هنگام سخنرانی های عمومی استرادا معترضین به سیاست های او از طریق اس ام اس قرار ملاقات می گذاشتند و به ناگاه همگی با لباس سیاه رنگی ظاهر شده و با اشعار هماهنگ برای یک دقیقه تمامی توجه رسانه ها را به خود جلب می کردند.

با هوشمندترشدن سیستم های سرکوب پلیسی در کشورهای تحت استبداد، حکومت سعی در آگاهی به موقع از چنین قرار و مدار هایی دارد تا به موقع جلو وقوعشان را بگیرد. از این جمله می شود از قطع سرویس اس ام اس در مناطق سخنرانی روسای رژیم،‌ فیلتر کردن سایت های اجتماعی یا رخنه کردن هزاران وبلاگ نویس حکومتی به وبلاگستان نام برد که نقش آنها بیشتر موش لای درز دیوار را بازی کردن و گوش دادن است تا آگاهی دادن به ملت. نوع تفریحی این نوع حرکت به Flash mob به معنی اجتماع برق آسا معروف است. هدف شرکت کنندگان این نوع اجتماعات فقط میخ کردن رهگذرهاست.

به طور مثال در آن واحد در یک میدان عمومی چهارصد تا پانصد نفر همزمان به یک نقطه مجازی خیره می شوند یا به یک باره به خوردن موز مشغول می شوند و یا با هجوم به رستورانهای زنجیره ای هزاران همبرگر سفارش می دهند.

این هم برای سایت نور پرتال است

تظاهرات مجازی

 ایراد کار فقط یک چیز است و آن اینکه تظاهرات مجازی است، آن‏لاین و آف‏لاین؛ هیچ کس در خیابان‏ها حضور ندارد و فقط در فضای وب صورت میگیرد

توضیح:

این اصطلاح جدیدا توسط بعضی از دوستان حکومتی مطرح شده ونیازمند تعریف ، بسط و شرح بیشتر است

منابع اصلی مقاله:

http://www.tebyan.net

http://www.tarikhirani.ir

http://khas-khashak.blogspot.com

http://gott.blogfa.com

http://iranianuk.com

http://www.ayande.ir