بلانکیسم

مبحث به زبان ساده:

آراء و روش سیاسی لوئی اگوست بلانکی اندیشمند و مبارز اتقلابی فرانسوی. بلانکی سخت به تضادهای اجتماعی نظام سرمایه داری می تاخت و برای برافکندن آن روشهای آنارشیستی و توطئه گرانه پیشنهاد میکرد

اما این تعریف کاملی نیست و کمی مبهم بهتر است تاریخچه کمی واضحتری رابخوانیم  از دیدگاه یک توده ای داریم

   بلانکیسم نام جریانی است در نهضت سوسیالیستی که در قرن نوزدهم در فرانسه پدید شد و وابسته به نام و فعالیت اوگوست بلانکی انقلاب مشهور است. وی منجمله معتقد بود که استثمار سرمایه داری را می توان با یک توطئه و اقدام دسته ای کوچک از انقلابیون مصمم و فداکار و بدون شرکت و پشتیبانی توده های وسیع نابود کرد و با استقرار آن دسته کوچک در حکومت به سوسیالیسم رسید. اکنون مفهوم عمومی بلانکیسم عبارتست از تاکتیک توطئه گری و اقدام دسته ای کوچک با افکار افراطی و به نحوی عمل و تئوری مربوطه، عدم اعتماد به توده ها و به لزوم مبارزه متشکل و اصولی آن ها. بلانکیست ها توجهی به تناسب نیروها و نقش توده ها و وضع انقلابی مشخص و شرایط لازم برای پیروزی و کار مستمر و با حوصله و سیاستی اصولی ندارند، به نقش طبقه کارگر و حزب و اهمیت رابطه با توده ها باور ندارند.

         این مفهوم عمومی امروز بلانکیسم است. البته باید توضیح داد که لوئی اوگوست بلانکی (1881-1805) از انقلابیون برجسته فرانسویست که خاطره فداکاری ها و مبارزات پی گیر او درتاریخ جنبش کارگری فرانسه و جهان ثبت است. او بیش از شصت سال ازعمر خود را در راس چندین سازمان و گروه مخفی و در مبارزه دائمی گذارد دو بار تدارک کودتا دید، دو بار محکوم به مرگ شد، هر دو بار حکم به حبس ابد مبدل شد، بیش از چهل سال از زندگی او در زندان گذشت. در سال 1871 بلانکی غیاباً در کمون پاریس ـ هنگامی که نخستین یورش کارگری علیه سرمایه داری موقتاً پیروز شده بود ـ به عضویت کمون انتخاب شد. وی دو سال قبل از مرگ چون باز غیاباً به نمایندگی مجلس انتخاب شده بود از زندان آزاد شد. مارکس وانگلس با آن که برای شخصیت انقلابی لویی بلانکی ارزش قائل بودند، ولی شیوه او را برای تحول جامعه رد می کردند. امروز نظریات چپ روها را که به مسئله نضج جامعه برای انقلاب، به مسئله وجود شرایط عینی وذهنی انقلاب، به مسئله ضرورت مبارزات مطالباتی و سیاسی تاکتیکی برای هموار کردن جاده پیروزی هدف استراتژیک، کم بها می دهند می توان مظاهر تازه ای از بلانکیسم (نئوبلانکیسم) نامید، زیرا در این نظریات نیز، صرفنظر از آن که با چه کلمات و استدلالاتی استتار شود، این اندیشه غلط پنهانست که جمعی قهرمان و جانباز می توانند با هنرنمایی های انقلابی جامعه را دگرگون سازند و توده ها را به انقلاب بر انگیزند.

و از دیدگاه متفکران داخل وطن داریم:

بلانکیسم به روش سیاسی و اندیشه‌ای گفته می‌‌شود که برگرفته از روش و نظرات لوئی اگوست بلانکی(Louis Auguste Blanqui) (۱۸۸۱ـ۱۸۰۵) انقلابیِ فرانسوی باشد.
وی از چهره‌های برجسته رهبران کارگری فرانسه در قرن نوزدهم به شمار می‌آمد. بلانکی سازمان‌دهنده انواع انجمن‌های سری و باشگاه‌های مردمی بود که در بسیاری از توطئه‌های ضدحکومت شرکت داشت. اعتقاد این چهره انقلابی بر این بود که با روش‌های توطئه‌آمیز می‌توان بورژوازی را سرنگون کرد. بلانکی در انقلاب‌های ۱۸۳۰ و ۱۸۴۸ پاریس شرکت داشت. همچنین شورش ۱۸۳۹ پاریس به رهبری بلانکی و باربِس از آرمان‌های جمهوریخواهی و شبه‌سوسیالیستی دفاع می‌کرد. او در جریان کمون پاریس به ریاست کمون برگزیده شد. در ۱۸۴۰ به جرم شرکت در شورش مسلحانه به مجازات اعدام محکوم شد، اما این مجازات بعدها به حبس ابد تخفیف داده شد.
در ۱۵ می ۱۸۴۸، بلانکی و حزب پرولتاریایی در رأس انبوه مردم به مجلس تازه انتخاب‌شده حمله بردند، با این هدف که آن مجلس را براندازند و حکومت موقت تازه‌ای تشکیل دهند. پس از دفع حمله مردم توسط گارد ملی، بلانکی، باربِس، آلبرت و راسپای توقیف شدند. او از ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۸ در سیاهچال‌های نظام پادشاهی و از آن پس، سال‌ها در زندان‌های جمهوری و امپراتوری به سر برد. یک‌بار به خاطر شرکت در حوادث ۳۱ اکتبر ۱۸۷۰ به مرگ محکوم شد. او یکی از گروه‌هایی بود که در ۳۱ اکتبر بخشی از قدرت را در اختیار گرفت. در ۱۸۷۹ به عضویت پارلمان از بوردو انتخاب شد، اما دولت انتخاب او را به رسمیت نشناخت. در طول حکومت کمون، بلانکی در قلعه «تورو» زندانی بود. بلانکی با این‌که خود در زندان بود، به‌عنوان صدر دولت حاصل از قیام اعدام شد. کوشش‌های کمون برای نجات او به جایی نرسید. با این‌که او در زمان تشکیل کمون در زندان بود و نقشی عملی نداشت در ۱۸۷۲ به همراه دیگر اعضای باقی‌مانده از کمون به تبعید محکوم شد، اما به علت شرایط بد جسمی‌ این تبعید به یک سال زندان تخفیف داده شد. روز ۱۰ ژوئن ۱۸۷۱ از زندان «کلرو» آزاد شد و روزهای آخر عمرش در پاریس گذشت. او پس از یک سخنرانی در میتینگی انقلابی در پاریس سکته کرد و در اول ژانویه ۱۸۸۱ جان سپرد. این سوسیالیست فرانسوی ۳۳ سال از عمر ۷۶ ساله خود را در زندان گذراند. آرای انقلابی او زیر نفوذ بابوفیسم* شکل گرفت و در مارکس نفوذ کرد. بلانکی ماده‌باور (ماتریالیست) و عقل‌باور (راسیونالیست) بود و به پیشرفت بی‌پایان تاریخ باور داشت و بر آن بود که تاریخ از مرحله فردیت مطلق که روزگار انسان وحشی است، به‌سوی کمونیسم در حرکت است. او به تضادهای اجتماعی نظام سرمایه‌داری می‌تاخت و برای برافکندن آن روش‌های آنارشیستی و توطئه‌گرانه پیشنهاد می‌کرد.
بلانکی به تئوری‌های تاریخی و اجتماعی یا اقتصادی اهمیتی نمی‌داد، اما قلب و ذهن خود را مصروف انقلاب کارگری کرد. باور او بر انجام انقلاب توسط یک گروه زبده و به شدت سازماندهی‌شده کارگران بود.
به‌طورکل جنبش کارگری در فرانسه تابع دو سنت بود: نخست سنت بلانکی و بابوف، یعنی سنت انجمن‌های مخفی و انقلابی و دیگری سنت سوسیالیستی و آنارشیستی که از تعاونی‌ها و انجمن‌های همکاری و مانند آن حمایت کرد.
بلانکیسم در جنبش‌های انقلابی دیگر کشورها، بویژه در نارودنیک‌های روسیه نفوذ کرد. نارودنیک‌های روسیه بر آن بودند که روسیه بی‌آن‌که مرحله سرمایه‌داری را بگذراند، می‌تواند مستقیم به سوسیالیسم برسد و اساس آن را می‌توان بر کمون‌های روستایی گذاشت.
جنبش انقلابی فرانسوی قرن هجدهم که هدف آن ایجاد «جمهوری برابران» بود. این جنبش نام خود را از رهبر خود، فرانسوا نوئل بابوف گرفته است.

این هم دیدگاه متفکران کمونیست است که دارد

بلانکیسم: جریانی در جنبش سوسیالیستی فرانسه است که توسط انقلابی استوار و خستگی ناپذیر، لوئی آگوست بلانکی (۱۸۰۵-۱۸۸۱) رهبری می شد. او نماینده سوسیالیسم تخیلی بود که رهائی بشریت از استثمار را نه از طریق مبارزه طبقاتی پرولتاریا، بلکه از طریق توطئه یک اقلیت کوچک روشنفکری می دید. یا این آنارشیسم است، بلانکیسم است، تروریسم قدیمی است، این عملیات از طرف افرادی دنبال می شود که از توده جدا هستند، این عملیات تأثیر بد در روحیه کارگران دارد، پشتیبانی وسیع مردم را از آنها سلب می کند، تشکیلات جنبش را به هم می زند و به انقلاب ضرر می رساند. در میان حوادثی که هر روز روزنامه ها خبر می دهند می توان به سادگی مثالهایی که ظاهراً مؤید این ارزیابی است، پیدا نمود.

این هم تعریف لنین است:

اندیشه‌ای را که ریشه‌ی بلانکیسم روسی داشت، جانشین آن کرد. این اندیشه، که پیشرو آن پترتکاچف(3) بود، چنین بود که انقلاب اجتماعی هنگاهی روی خواهد داد که آگاهی طبقه‌ای از بیرون، از راه انقلابیون حرفه‌ای در میان گروه روشنفکران سوسیالیست، به طبقه‌ی کارگر برسد. به عقیده‌ی لنین، کارگران به خودی خود به چیزی بیش از «آگاهی صنفی» یعنی تکیه بر «آب و نان» و بهبود وضع اقتصادی نمی‌توانند رسید تا چه رسد به آن پایه‌ای از رشد فکری که مارکسیسم به عنوان رسالت تاریخی برای آنها شناخته است. اندیشه‌ی یک سازمان فشرده و با انضباط به رهبری انقلابیان حرفه‌ای، که لنین برای چاره‌ کردن «واپس ماندگی توده‌ها» و پر کردن آنها از «آگاهی انقلابی» پیشنهاد کرده، از اندیشه‌های اوگارف(4)، رفیق با کونین، آنارشیست نامدار و از شیوه‌های سازمانی نارودنیکهای روس بود.

تفاوت مارکسیسم و بلانکیسم

    انگلس‏ در سال ۱۸۷۴ تفاوت­هاى اساسى بین مارکسیسم و بلانکیسم را این­گونه توضیح داد: "از برداشت بلانکى نسبت به هر انقلابى به مثابه حمله غافلگیرانه اقلیتى انقلابى این نتیجه طبیعى را می­توان گرفت، که پس‏ از پیروزى چنین انقلابى، الزاما باید دیکتاتورى حاکم شود؛ منتها نه دیکتاتورى همه طبقه انقلابى یعنى پرولتاریا، بلکه دیکتاتورى گروه کوچکى که کودتا را به ثمر رسانده است و در ضمن خود نیز پیشاپیش‏ تحت دیکتاتورى یک فرد یا افراد قلیلى سازمان­یافته است.

مطالعه بشتر:

دوستان می توانند برای مطالعه بیشتر می توانند به کتب یا لینک های ذیل سر بزنند.

- بلانکیسم

http://monika2010.blogfa.com/post-44.aspx

- لنین ـ درباره انقلاب اجتماعی بخش اول

http://www.hafteh.de/?p=8324

- دیکتاتوری پرولتاریا

http://www.bashgah.net/fa/category/show/56025

- طبقه ی کارگر و آگاهی طبقاتی

http://www.workertoday.com/maqale/tabeghati_mgr.htm

- اتحادیه­­گرایی کلاسیک

http://www.ijcwa.com/1nevombe28.htm

- هفت ثور و پیامدهای آن

http://www.asrejadid.org/haft_sawr.htm

منابع اصلی مقاله:

http://fa.wikipedia.org

http://www.jjtvn.ir

http://www.rahetudeh.com

http://vista.ir

http://www.aftabir.com

http://www.negah1.com

http://www.hafteh.de

http://www.bashgah.net

http://www.eshterak.info